Διακοπές: ελληνικό τοπίο, βοτανολογία...

Γιάννης Σταύρου, Ύδρα - Καμίνι, λάδι σε καμβά

Οι διακοπές του καλοκαιριού μας δίνουν την ευκαιρία για εξερευνήσεις στο τοπίο και την ελληνική φύση...Εκτός από τη θάλασσα, καλό είναι να έρθουμε σε επαφή με το φυτικό μας βασίλειο, τις ομορφιές του αλλά και τις θαυματουργές του ιδιότητες. Καιρός για λίγη βοτανολογία λοιπόν...

• Δενδρολίβανο
  

(Rosemarinusofficinails) Ροσμαρίνος ο Φαρμακευτικός
Άλλα ονόματα: Διοσμαρίνι, Δουσμαρίνι, Αρισμαρί, Λεσμαρί, Λιβανόδεντρο, Λιβανωτίς.
Οικογένεια: Χειλανθή (Labiate)

Περιγραφή
Πυκνός, ξυλώδης, θάμνος με ύψος 0,5-2 μέτρα με λεπιδόμορφο φλοιό στο ανώτερο μέρος. Τα βλαστάρια είναι τριχωτά και φέρουν βελονοειδή φύλλα που έχουν μήκος 15-35 χιλιοστά, και πλάτος 1,5-3 χιλιοστά, πολύ ανεστραμμένα με την πάνω επιφάνεια πράσινη, η κάτω επιφάνεια έχει χρώμα ελαφρά γκρι. Τα άνθη είναι σε ομάδες από 2-10 στις μασχάλες των φύλλων και έχουν γύρω στο 1 εκατοστό μήκος, έχουν χρώμα ελαφρά μπλε. Ανθίζει τον Μάρτιο -Μάιο. Ολα τα μέρη του φυτού έχουν μκι αρωματική μυρωδιά.

Χρησιμοποιούμενα μέρη
Τα ξεραμένα φύλλα, σπανιότερα τα φρέσκα.

Χρήση
Το Δεντρολίβανο είναι εξαίρετο τονωτικό και διεγερτικό όπως και η Μέντα, το Θυμάρι, το Φασκόμηλο, το Μελισσόχορτο. Πολύ­τιμο σε σωματική και πνευματική υπερκόπωση που συνοδεύ­εται από αμνησία και σε υπόταση. Καρδιοτονωτικό, υπερτασικό και ρυθμιστικό του περιβλήματος των επινεφριδίων αδένων. Έχει επίδραση στην έκκριση της χολής γι' αυτό χρήσιμο χολαγωγικόσε περιπτώσεις ηπατίτιδας, χολοκυστίτιδας, πέτρας στη χολή, ίκτερου κ ά. Επειδή είναι καλό αποχρεμπτικό (διευκολύνει τον βήχα) και αντι­σηπτικό των πνευμόνων πρέπει να χρησιμοποιείται σε χρόνιες βρογχίτιδες, σε γρίπη, σε κοκίτη αλλά και σε άσθμα. Αντιδιαρροϊκό με σημαντική επίδραση σε εντερικές διαταρα­χές, σέ κολίτιδα (εξαλείφει τον τυμπανισμό), σε διάρροια. Το έγχυμα των φύλλων του είναι χωνευτικό, σπασμολυτικό, τονώνει την όραση. Αντιρρευματικό και αντί νευραλγικό, αντιαρθριτικό. Ισχυρό εμμηναγωγό. Σε πολλές αγροτικές περιοχές το χρησιμο­ποιούν και για διακοπή κύησης. Ευεργετικό σε διαταραχές του νευρικού συστήματος, υστε­ρία, επιληψία, ζαλάδες, ημικρανίες. Τονώνει το νευρικό σύστημα.

Έγχυμα: Ένα κουταλάκι φύλλα ή άνθη σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Σουρώνουμε ύστερα από 10 λεπτά. Ένα φλιτζάνι τη μέρα για χωνευτικό, αντιδιαβητικό, σπασμολυτικό, αντιϋστερικό, καταπραϋντικό, χολαγωγικό και αντιφυσητικό.

Εξωτερική χρήση: Με το ίδιο αφέψημα πλένουμε την προβληματική περιοχή για πληγές και ρευματισμούς. Με αφέψημα λούζονται οι γυναίκες που υποφέρουν από νευρικούς πονοκεφάλους.

Παρενέργειες: Σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει ίλιγγο και σπασμούς.

• Λουίζα

(Vervena officinalis) Βερβένα η καλλωπιστική
Κοινά ονόματα: Λεμονόχορτο, Σταυροβότανο, Γοργόγιαννης, Βερβένα, Λυππία, Λιππιά, Αλοϋοία. Αλουσία. Ελοϊζα.
Οικογένεια: Βερβενίδες (Verbenaceae)

Περιγραφή
Τα φύλλα είναι πολύ ευωδιαστά, λογχοειδή, ταξινομημένα σε τριάδες, 8 με 10 εκατοστά μήκος, με λείες άκρες, πρασινωπά, έχοντας παράλληλα νεύρα σε ορθόγωνη κλήση στη μέση και πλατιά τριχίδια στις άκρες.

Χρησιμοποιούμενα μέρη
Φύλλα, κορυφή των ανθών.

Χρήση
Διώχνει τον πονοκέφαλο (με επαλείψεις κοπανισμένων φρέσκων φυτών στο μέτωπο), τον πονόματο (πλύσιμο με αφέψημα η έγχυμα), τη νευραλγία των αυτιών, (άχνισμα του αυτιού πάνω από το μπρίκι που βράζει το αφέψημα), ανακουφίζει από τους πόνους των ρευματισμών (με αφέψημα και πλύσεις).
Το αφέψημα και το έγχυμα της διεγείρουν το γενικό μεταβολισμό είναι τονωτικά, σπασμολυτικά, κάνουν καλό στις στομαχικές ανωμαλίες, διώχνουν την ξινίλα καθώς και τα αέρια, είναι αντιδιαρροϊκά, βοηθάνε και κάνουν πιο αποτελεσματικές τις δίαιτες αδυνατίσματος, πολεμούν την αϋπνία που προέρ­χεται από νευρική κούραση. Οι διουρητικές της ιδιότητες την κάνουν πολύ χρήσιμη σ' όσους μαζεύουν πέτρες στα νεφρά. Είναι γαλακτογόνο, πολύτιμο για τις λεχώνες που θέλουν να θηλάσουν το μωρό τους (και δεν επιτρέπουν στους μαιευτή­ρες να τους δώσουν το απαίσιο χαπάκι, που κόβει, τάχα τους υστερόπονους, ενώ στην πραγματικότητα υποδουλώνει όλες τις μητέρες στις πολυεθνικές εταιρείες που πουλάνε τα ειδικά γάλατα). Είναι εμμηναγωγό. Στυπτικό, επουλωτικό, χωνευτικό, (σε δυσπεψίες και νευρώ­σεις του στομαχιού), Αντιπυρετικό, Αντιδιαβητικό. Η Ομοιοπαθητική Ιατρική χορηγεί ένα βάμμα της Λουΐζας για την υδρωπικία και την οδυνηρή περίοδο.

Έγχυμα: Με 1-2 κουταλάκια σε ένα φλιτζάνι ζεστό νερό. Το αφήνουμε 10-12 λεπτά, σουρώνουμε και το πίνουμε. Ένα μέχρι τρία φλιτζάνια τη μέρα για αϋπνία(σκέτο ή με ζεστό γάλα), νευρική κούραση, πέτρες στα νεφρά, για τις λεχώ­νες που θέλουν να θηλάσουν, ενισχυτικό σε δίαιτες αδυνα­τίσματος (ένα φλιτζάνι δροσερό κάθε βράδυ, πριν τον ύπνο).

Αφέψημα: 1/4 λίτρο βραστό νερό σε 1-2 κουταλιές φύλλα, αφήνουμε 10 λεπτά και σερβίρουμε. Το πίνουμε για στομαχόπονους, πόνους στα έντερα, διαβήτη.

Εξωτερική χρήση: Πλένουμε με ζεστό αφέψημα, το πονε­μένο μάτι, τις αιμορροΐδες, τον κόλπο που υποφέρει από κολπίτιδα, τις πληγές, τα έλκη, τα τραύματα (στις πληγές που πυορροούν βάζουμε σκόνηαπό κοπανισμένη ξερή Λουΐζα). Ο πολτός των κοπανισμένων φρέσκων φυτών (με τοπικές επαλεί­ψεις) κάνει καλό στον πονοκέφαλο και στον πυρετό.