Και κανείς δεν αντιστέκεται...
Προηγήθηκε η κοινωνική και ηθική μας χρεοκοπία - μετά ακολούθησε η οικονομική χρεοκοπία...
Και κανείς δεν αντιστέκεται...
Ή είμαστε λαός αυτοκτόνων ή έτσι μας αρέσει. Δεν είναι τυχαία η πάνδημη ευχή: νάχουμε την υγειά μας. Αλήθεια γιατί νά έχουν την υγειά τους όλοι αυτοί οι μαζάνθρωποι; Τι να την κάνουν;
Ο εξανδραποδισμός των δημοσιογράφων...
Η αδράνεια στην ηθική των ΜΜΕ
Δημοσιεύτηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η ηθική ανυποληψία των σημερινών ΜΜΕ δεν αποτελεί είδηση. Τουλάχιστον όχι φρέσκια είδηση. Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, με διαφορετική διάσταση σε κάθε χώρα ανάλογα με τις ιδιαίτερες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Το θέμα είναι, αν οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι και το κοινό είναι σε εγρήγορση, για να την αντιμετωπίσουν ή απλώς επαναπαύονται στην αδράνεια, την παραγωγή και κατανάλωση εύπεπτης « ειδησεογραφικής » τροφής, την απώλεια προσανατολισμού. Και είναι προφανές ότι στις ημέρες μας αυτό κάνουν συνήθως.
Ο Σερζ Χαλιμί, νεόκοπος διευθυντής της εφημερίδας « Le Monde diplomatique » και διάδοχος του Ιγνάσιο Ραμονέ, έδωσε μια διάλεξη προχθές το βράδυ στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών με αφορμή την επέτειο των 10 χρόνων της έκδοσής της στην Ελλάδα. Ο τυνησιακής καταγωγής Γάλλος εμφανίστηκε πραγματιστής, για να μην πούμε απαισιόδοξος.
Από την άλλη πλευρά είναι σαφές ότι, αν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στον Τύπο δεν κάνουν δημόσια και αυστηρή αυτοκριτική, το μέλλον της δημοσιογραφίας είναι αδιέξοδο. Η διαφήμιση και το κατεστημένο έχουν γίνει το χέρι που δεν μπορούμε να δαγκώσουμε, αλλά πρέπει να φιλάμε για την επιβίωση των Μέσων.
Ο Σερζ Χαλιμί έγινε γνωστός το 1997 χάρη στο βιβλίο του « Οι νέοι σκύλοι-φύλακες », το οποίο εστιάζει στις σχέσεις τηλεαστέρων-μεγαλοδημοσιογράφων και πολιτικών. Περιγράφει πώς μια μικρή ομάδα « μόνιμων τηλεοπτικών καλεσμένων » διαμορφώνει την κοινή γνώμη σύμφωνα με τα συμφέροντά της. Ένα άλλο προσφιλές του θέμα στο βιβλίο που πούλησε 250.000 αντίτυπα είναι η λογοκρισία και η αυτολογοκρισία. Το 2000, έγραψε το βιβλίο « Η κοινή γνώμη διαμορφώνεται », μαζί με τον Ντομινίκ Βιντάλ, καταγράφοντας πώς τα γαλλικά ΜΜΕ πήραν απροκάλυπτα το μέρος του ΝΑΤΟ στους πολέμους της πρώην Γιουγκοσλαβίας και ιδιαίτερα στην περίπτωση του Κοσόβου, χωρίς να διατηρήσουν την επιβεβλημένη κριτική στάση.
Χωρίς περιστροφές
Στην προχθεσινή του ομιλία ο Χαλιμί προσέγγισε το θέμα της σημερινής κατάστασης στον Τύπο χωρίς περιστροφές και ευγένειες αλλά με σαφή παραδείγματα. Η πρώτη του αναφορά αφορούσε βεβαίως την κατάσταση στη χώρα του και τον πρόεδρο Σαρκοζί. Αμέσως μετά τον εκλογικό του θρίαμβο επέλεξε να εορτάσει τη νίκη με μεγαλοεπιχειρηματίες των ΜΜΕ που τον στήριξαν, χωρίς κανέναν απολύτως ενδοιασμό για την εικόνα της εξάρτησης που θα μπορούσε να παρουσιάσει στο γαλλικό λαό. Στην κυβέρνησή του δύο υπουργοί είναι παντρεμένοι με μεγαλοδημοσιογράφους της γαλλικής τηλεόρασης, ενώ συντάκτες και διευθυντές μεγάλων Μέσων έχουν αναλάβει σύμβουλοι πολιτικών.
Ο εναγκαλισμός πολιτικών και δημοσιογράφων στη Γαλλία ποτέ δεν ήταν πιο στενός. Όλα αυτά στη χώρα όπου ο Σαρτρ ίδρυσε μια από τις ιστορικότερες αριστερές εφημερίδες, τη Λιμπερασιόν η οποία βρίσκεται σήμερα στα χέρια του Ρότσιλντ, ο Καμί έδωσε ένα σαφές περίγραμμα των καθηκόντων ενός δημοσιογράφου και η εσωτερική απειλούμενη αυτονομία των συντακτών στη Μοντ, ήταν πρότυπο για τους δημοσιογράφους σε όλον τον κόσμο.
« Μας έχει βολέψει να μελετάμε αυτήν τη ζοφερή κατάσταση και να μην κάνουμε απολύτως τίποτα », έλεγε χθες ο Χαλιμί, λέγοντας ότι η νέα γενιά δημοσιογράφων γαλουχείται με την αντίληψη ότι το Μέσο στο οποίο εργάζονται δεν είναι ένας φορέας δημοκρατίας και ελευθερίας για την κοινωνία αλλά μια μικρομεσαία επιχείρηση, όπου, όταν πέφτει η κυκλοφορία και η θεαματικότητα, μπορεί να γίνουν περικοπές προσωπικού.
Είναι λοιπόν σαφές ότι όχι μόνο στη Γαλλία -όπου 200 οικογένειες συγκεντρώνουν στα χέρια τους τον πλούτο, τον Τύπο και την εξουσία- αλλά και σε άλλες χώρες, η άνευ όρων παράδοση των δημοσιογράφων στις επιθυμίες των βιομηχάνων του Τύπου είναι ο κανόνας.
Όχι, ότι οι πολιτικοί πάνε πίσω. Ο Χαλιμί έφερε σαν παράδειγμα τον Τόνι Μπλερ κατάλαβε το 1995 ότι, για να έλθουν στην εξουσία οι Εργατικοί, θα έπρεπε να θυσιάσουν ένα κομμάτι της σοσιαλιστικής τους θεώρησης, αλλά και να συμμαχήσουν με τον βαρόνο του Τύπου, Ρούπερτ Μέρντοχ που εκδίδει μεταξύ άλλων τις εφημερίδες « Τάιμς » και « Σαν ».
Έλλειψη αξιοπιστίας
Άλλη μια πικρή διαπίστωση του Χαλιμί είναι ότι ποτέ άλλοτε τα ΜΜΕ δεν εκπροσωπούν τόσο πιστά την άποψη εκείνων που τα διοικούν και όχι του εκλογικού σώματος. « Το 1958 σε κάποια κρίσιμα ευρωπαϊκά θέματα ο γαλλικός Τύπος αντικατόπτριζε τις απόψεις του λαού όπως φάνηκε από δημοσκοπήσεις, έρευνες και εκλογικά αποτελέσματα. Το 2005, το σύνολο των ΜΜΕ στήριζαν το ευρωπαϊκό σύνταγμα, αλλά τελικά οι Γάλλοι το καταψήφισαν σε δημοψήφισμα ».
Το πιο σοκαριστικό όμως κομμάτι της ομιλίας του καινούριου διευθυντή της Monde Diplomatique είναι πως τα οικονομικά συμφέροντα ορίζουν απροκάλυπτα πλέον τη λειτουργία του Τύπου : « Στέκομαι στη φράση του διευθυντή του μεγάλου ιδιωτικού τηλεοπτικού καναλιού της Γαλλίας TF1, Πατρίκ Λε Λε που δεν δίστασε να πει δημοσίως “Η δουλειά του καναλιού μας είναι να βοηθάμε τους διαφημιστές να πουλήσουν το προϊόν τους. Πουλάμε στην Coca Cola διαθέσιμο τηλεοπτικό χρόνο στον ανθρώπινο εγκέφαλο” ». Κοντολογίς, όλα τα προγράμματα του σταθμού έχουν ως στόχο να κρατήσουν τον τηλεθεατή στη θέση του (και αρκετά υπνωτισμένο) ώστε να « καταπιεί αμάσητη » τη διαφήμιση του αναψυκτικού και άλλων προϊόντων. « Ζούμε στην εποχή όπου ο μεγαλοβιομήχανος του Τύπου δεν χρειάζεται να δίνει εντολές στους συντάκτες, διότι εκείνοι συμμορφώνονται από μόνοι τους », κατέληξε ο Χαλιμί. Οπωσδήποτε μια διάλεξη για την απολεσθείσα τιμή του Τύπου είναι γεμάτη από παραδείγματα που ήδη γνωρίζουμε. Το κακό όμως είναι ότι κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος να μπει σε μια πνευματική αντίσταση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου