Διχογνωμίες γύρω από την ελληνική γλώσσα και τη σύγχρονη επιστήμη...

Γιάννης Σταύρου, Καλοκαίρι στην Ακρόπολη ΙΙ, λάδι σε καμβα

Η φίλη μας η Ελένη μας έστειλε το κέιμενο για τη δυναμική της Ελληνικής Γλώσσας. Σήμερα μας πληροφορεί ότι υπάρχει μεγάλη σύγχιση γύρω από παραφουσκωμένες, τάχα επιστημονικές πληροφορίες σχετικά με τη “μοναδική” χρησιμότητα της ελληνικής γλώσσας στις τελευταίες εξελίξεις της πληροφορικής κλπ…

Θεωρούμε ότι αξίζει να δημοσιεύσουμε στοιχεία του αντίλογου…

Ούτως ή άλλως η γνώμη μας είναι ότι η ελληνική είναι μια υπέροχη και δυνατή γλώσσα που σίγουρα δεν αποτελεί εθνική κληρονομιά των σημερινών νεοβαρβάρων που κατοικοεδρεύουν στα εδάφη που κάποτε αυτή αναπτύχθηκε. Αυτό άλλωστε τονίσαμε και σε προηγούμενο σχετικό άρθρο μας.

Παραθέτουμε λοιπόν τον αντίλογο, κυρίως μέσα από κεφάλαιο του βιβλίου του Νίκου Σαραντάκου – προλογίζει ο ίδιος ο συγγραφέας:

Το κείμενο αυτό, διορθωμένο και ξανακοιταγμένο, περιλαμβάνεται στο βιβλίο μου “Γλώσσα μετ’ εμποδίων” που κυκλοφορεί από τον Οκτώβρη του 2007 από τις Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου. Περισσότερα για το βιβλίο μου αυτό, μπορείτε να διαβάσετε εδώ

Κριτική στο Hellenic Quest, το Λερναίο κείμενο περί ελληνικής γλώσσας

Για να κάνω μιαν άσεβη παράφραση, ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από το ελληνικό (και όχι μόνο) Διαδίκτυο –το φάντασμα του Hellenic Quest. Αν έχετε έστω και μικρή επαφή με τον κυβερνοχώρο, κατά πάσα πιθανότητα θα έχετε ήδη πάρει με ημέιλ ή θα έχετε συναντήσει σε κάποιο διαδικτυακό φόρουμ ένα κείμενο που διατείνεται ότι υπάρχει κάποιο πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών ονόματι Hellenic Quest που το παρήγαγε η Apple και το διαφημίζει το CNN, ότι η ελληνική είναι η μοναδική «νοηματική γλώσσα» με 70 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους και ότι οι υπολογιστές του μέλλοντος θα επικοινωνούν στα αρχαία ελληνικά. Αν ανήκετε στους λίγους που δεν έχουν ακόμα γνωρίσει το κείμενο αυτό, μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.

Η ιστορία του κειμένου

Το κείμενο αυτό εγώ το είχα παλιότερα σε φιλικές συζητήσεις ονομάσει «Λερναίο», επειδή, όσο κι αν το ανασκευάζει κανείς, όλο και ξεφυτρώνει ξανά, είτε αυτούσιο είτε σε παραλλαγές, σε άλλες ιστοσελίδες, ή διαδίδεται σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το κείμενο αυτό αρχικά είχε τον τίτλο «Ελληνικά –γλώσσα άνευ ορίων» και υπογραφόταν από την κ. Εύα-Χριστίνα Γεωργαλά, πρέπει δε να γράφτηκε περί το 1998 ή 1999. Εγώ προσωπικά το πρωτοείδα τον Μάρτιο του 1999· βέβαια, δεν ξέρουμε αν η κ. Γεωργαλά είναι ο αρχικός συντάκτης ή όχι. Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε σε διάφορα μάλλον άγνωστα έντυπα (π.χ. το περιοδικό Κατασκευή), αλλά με τον καιρό έφτασε στην έγκριτη εφημερίδα Μεσόγειο (τη μεγαλύτερη της Κρήτης) στις 25.2.2000, στη δικτυακή πύλη in.gr και αλλού. Θύματα της απάτης δεν έπεσαν μόνο αφελείς ή άσχετοι με τα επιστημονικά. Για παράδειγμα, ο τότε πρόεδρος του ΤΕΕ Κ. Λιάσκας, που και μορφωμένος και έξυπνος είναι, στην κοπή της πίτας του ΤΕΕ για το 2000, ίσως επηρεασμένος από το κλίμα ευφορίας των ημερών, δήλωσε με στόμφο ότι δεν υπάρχει άλλη γλώσσα με τόση πρωτογένεια όσο η ελληνική και προχώρησε διαβάζοντας τις δήθεν δηλώσεις του Τζον Σκάλι της Apple, τον οποίο χαρακτήρισε εκπρόσωπο της άλλης, της προοδευτικής πλευράς της Αμερικής (Δελτίο ΤΕΕ αριθ. 2088/14.2.2000). Στο κείμενο αυτό είχα αναφερθεί παρεμπιπτόντως στο σημείωμά μου για τον «Μύθο των 6 εκατομμυρίων λέξεων» που πρωτοδημοσιεύτηκε το 2002· λέω «παρεμπιπτόντως», επειδή ο μύθος για τις 6 εκατομμύρια λέξεις της ελληνικής γλώσσας είναι ένας μόνο από τους πολλούς μύθους που πλασάρει το Λερναίο κείμενο.

Δεύτερος κύκλος διάδοσης του Λερναίου κειμένου σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2003, με πιο χαρακτηριστική τη δημοσίευσή του στην οικονομική εφημερίδα Ημερησία τον Οκτώβριο του 2003. Την ίδια περίπου εποχή το κείμενο αναδημοσιεύτηκε στο ενημερωτικό δελτίο του Τ.Ε.Ε. αλλά και στο δελτίο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών, ενώ μπήκε και σε περιοδικό που εκδίδει η πρεσβεία μας στην Ουάσιγκτον, και ακόμη και σήμερα (άνοιξη 2007) φιλοξενείται στις ιστοσελίδες της εκεί ελληνικής πρεσβείας (!).

Με τον καιρό, το κείμενο έγινε γνωστό και ανασκευάστηκαν, εκτενώς και πειστικά, όλες οι αραδιαστές ανακρίβειες και τα χοντρά ψέματα που περιέχει· όμως, η ανασκευή αυτή περιορίστηκε κυρίως στους μυημένους του Διαδικτύου και όχι στους περιστασιακούς χρήστες του. Ως αποτέλεσμα, όσο κι αν το κείμενο για το Hellenic Quest έχει απαξιωθεί εντελώς σε ορισμένους κύκλους, υπάρχουν άλλοι που το πληροφορούνται μόλις τώρα, και πολλοί το πιστεύουν.

Για παράδειγμα, στις αρχές του 2006, ενέσκηψε ένας ακόμα κύκλος διάδοσης του Λερναίου κειμένου σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Και πάλι, κάποιοι στάθηκαν εύπιστοι. Έτσι, ο γνωστός στιχουργός και χρονογράφος Δημήτρης Ιατρόπουλος κατάπιε αμάσητη την απάτη και παρουσίασε πανηγυρικά την είδηση στο Έθνος της 10.4.2006 (Βέβαια, αν κρίνουμε από τον τίτλο του άρθρου του, που τον έβαλε προφανώς ο ίδιος, «Κυρίαρχη γλώσσα του πλανήτη η ελληνική», δεν θα ήθελε και πολύ σπρώξιμο για να χάψει το παραμύθι). Λίγο αργότερα, δημοσιογράφοι της Καθημερινής σε συνέντευξη με τον φιλόλογο Σ. Καργάκο επικαλέστηκαν στοιχεία από το Λερναίο κείμενο σαν να ήταν κανένα ευαγγέλιο με αυταπόδεικτες αλήθειες, ενώ το καλοκαίρι του 2006 γνωστό φροντιστήριο έβαλε σε εφημερίδα θέμα έκθεσης (!!) για προγύμναση των υποψηφίων, που βασιζόταν στις μπαρούφες του κειμένου αυτού, ενώ η Ανεξάρτητη Κίνηση Δασκάλων και Νηπιαγωγών το περιέλαβε στο ενημερωτικό της δελτίο προφανώς παρακινώντας τα μέλη της να παραμυθιάσουν τους μαθητές τους. Όμως, την ίδια στιγμή, οι περισσότερες προσπάθειες αναδημοσίευσης στο Διαδίκτυο σκοντάφτουν ευτυχώς στους πολλούς και καλά πληροφορημένους ιστοναύτες που αμέσως επισημαίνουν την απάτη. Έτσι, σημειώνεται ένα παράδοξο: ενώ το Λερναίο κείμενο οφείλει την αρχική θεαματική του διάδοση στο Διαδίκτυο, σήμερα ευδοκιμεί κυρίως εκτός Διαδικτύου ή τουλάχιστον σήμερα στο Διαδίκτυο έχει βρει τους πιο δύσκολους αντιπάλους.

Ωστόσο, επειδή αυτή την περίοδο το ελληνικό Διαδίκτυο γνωρίζει ραγδαία εξάπλωση, είναι αναπόφευκτο να υπάρξουν και νέα κύματα διαδικτυακής διάδοσης του Λερναίου κειμένου. Πράγματι, στις 28 Φεβρουαρίου 2007 σε ιστολόγιο (μπλογκ) τεχνολογικού προσανατολισμού, βρίσκω το Λερναίο κείμενο με την επικεφαλίδα «Η ελληνική γλώσσα καθιερώνεται στον επιστημονικό κόσμο». Οπότε, το παρόν κείμενο ανασκευής δεν έχει απλώς ακαδημαϊκό χαρακτήρα, αφού η απάτη έχει ακόμα κάμποσα κεφάλια άκοπα.

Αστικός μύθος

Έτσι, με οχτώ τουλάχιστον χρόνια βεβαιωμένη ζωή, το κείμενο για το Hellenic Quest μπορεί να θεωρηθεί ο μακροβιότερος ελληνικός αστικός μύθος (με τον όρο αυτό αποδίδεται ο αγγλικός νεολογισμός urban legend, που σημαίνει τους διάφορους σύγχρονους μύθους που διαδίδονται στις μέρες μας κυρίως μέσω του Διαδικτύου). Όπως όλοι οι μύθοι, περιέχει ψήγματα αλήθειας, διανθισμένα με ανακρίβειες, γενικεύσεις, αλλά και ατόφια ψέματα.

Για παράδειγμα, σχεδόν ατόφιο ψέμα είναι ότι η Apple παράγει πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής που λέγεται Hellenic Quest. Στις μέρες μας, που «ουδέν κρυπτόν εις το Διαδίκτυον», για να παραφράσουμε την παλιά ρήση, αν μια πασίγνωστη και πανίσχυρη εταιρεία του χώρου της πληροφορικής όπως η Apple αρχίσει την παραγωγή ενός προγράμματος, αυτό είναι εντελώς αδύνατο να μην αναφερθεί στις ιστοσελίδες της και στον ειδικό Τύπο. Κι όμως, αν δώσετε σε μια μηχανή αναζήτησης τις λέξεις «Hellenic Quest» θα δείτε ότι όλες ανεξαιρέτως οι αναφορές στο ανύπαρκτο αυτό πρόγραμμα προέρχονται από αναδημοσιεύσεις του αρχικού κειμένου ή κάποιας παραλλαγής του. Καμιά μη ελληνική αναφορά δεν υπάρχει, και το κυριότερο αναφορά δεν υπάρχει από την ίδια την Apple, για τον απλούστατο λόγο ότι η Apple δεν έχει και ποτέ δεν είχε πρόγραμμα Hellenic Quest. Άλλωστε, ο Τζον Σκάλι (John Sculley), δηλώσεις του οποίου μεταφέρει το Λερναίο κείμενο, εδώ και πολλά χρόνια δεν είναι πρόεδρος της Apple! Ήταν πρόεδρος της εταιρείας αυτής έως το 1993, αλλά από τότε παραιτήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον Στιβ Τζομπς (Steve Jobs). Προφανώς η συγγραφέας του κειμένου δεν πληροφορήθηκε, τόσα χρόνια μετά, την αλλαγή ηγεσίας, ούτε οι αναμεταδότες του!

Και είναι απορίας άξιο πώς ο κ. Λιάσκας, που αναγόρευσε τον Σκάλι σε εκπρόσωπο της προοδευτικής Αμερικής, δεν θυμήθηκε ότι ο ήρωάς του είχε ήδη επτά χρόνια εκτός εταιρείας. Είναι παράξενο πώς σε μια οικονομική εφημερίδα, όπως η Ημερησία, που οι συντάκτες της υποτίθεται ότι θα έπρεπε να παίζουν στα δάχτυλα τα ηγετικά στελέχη των μεγάλων εταιρειών, αγνοούν δέκα χρόνια μετά την αλλαγή ηγεσίας στην Apple. Και καλά εμείς εδώ στην Ελλάδα –τάχα οι καρεκλοκένταυροι της πρεσβείας μας στην Ουάσινγκτον δεν ξέρουν τι γίνεται έξω από την πόρτα τους και εμφανίζουν, δεκατρία χρόνια μετά, τον Σκάλι διευθυντή της Apple;

Ωστόσο, είπα πιο πάνω ότι τα περί Apple είναι «σχεδόν ατόφιο» ψέμα. Γιατί σχεδόν; Επειδή, όπως πρώτος επισήμανε ο ιστολόγος Μανώλης Παρούσης, υπάρχει ένα πρόγραμμα εκμάθησης της αγγλικής γλώσσας που λέγεται English Quest 2000. Το πρόγραμμα αυτό, που στην αρχική του έκδοση ήταν για υπολογιστές Mac (να η σχέση με την Apple!) χρησιμοποιεί πράγματι πολυμέσα για την εκμάθηση, μεταξύ άλλων και δελτία ειδήσεων του CNN (να η σχέση με το CNN!). Τώρα, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν εδώ λειτούργησε κάποιο ιδιαιτέρως διεστραμμένο «σπασμένο τηλέφωνο» που μετέτρεψε το πρόγραμμα εκμάθησης της αγγλικής, που τρέχει σε υπολογιστές της Apple και χρησιμοποιεί υλικό του CNN, σε πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής που το παρήγαγε η Apple και διαφημίζεται από το CNN, ή αν, αντιθέτως, ο αρχικός συντάκτης του κειμένου χάλκευσε εν ψυχρώ τις πληροφορίες έχοντας πλήρη συνείδηση της λαθροχειρίας του· ούτε και έχει σημασία. Σημασία έχει ότι τα περί Hellenic Quest, Apple και δηλώσεων Σκάλι υπάρχουν μόνο στη φαντασία του συντάκτη και επιζούν στον εικονικό κόσμο του Διαδικτύου χάρη σε άφθονες άκριτες αναδημοσιεύσεις.

Μάθε παιδί μου αρχαία και το TLG

Ατόφιο ψέμα, αντιθέτως, φαίνεται να είναι ο ούτως ή άλλως εξαιρετικά γενικόλογος ισχυρισμός ότι (ανώνυμοι) Άγγλοι επιχειρηματίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη επιχειρήσεων να μάθουν (αρχαία) ελληνικά διότι η ελληνική «ενισχύει τη λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες». Σε κάποιες παραλλαγές του Λερναίου κειμένου, εμφανίζονται και (εξίσου ανώνυμοι) Ιάπωνες επιχειρηματίες, ενώ σε άλλη παραλλαγή ο ίδιος ο Μπιλ Γκέιτς έχει τάχα δώσει εντολή στους επιτελείς της εταιρείας του να μάθουν ελληνικά –φυσικά, όλα αυτά είναι παραμύθια της Χαλιμάς χωρίς την παραμικρή απόδειξη.

Αντίθετα, αρκετά ψήγματα αλήθειας βρίσκονται στο μύθευμα περί 6 εκατομμυρίων λέξεων και 78 εκατομμυρίων λεκτικών τύπων της ελληνικής. Όταν λέω ότι υπάρχουν ψήγματα αλήθειας δεν εννοώ βέβαια τα 78 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους, αλλά την υπόλοιπη περιγραφή που είναι μια αρκετά ανακριβής περιγραφή του προγράμματος Thesaurus Linguae Graecae (TLG), το οποίο πράγματι υπάρχει στο πανεπιστήμιο Irvine της Καλιφόρνιας και όπου πράγματι πρωτοπόροι ήταν η ΜακΝτόναλντ και ο Μπρούνερ. Βέβαια, ο Μπρούνερ, πρώτος διευθυντής του TLG, δεν ήταν καθηγητής ηλεκτρονικής αλλά κλασικής φιλολογίας (και λέμε ήταν επειδή ο Θίοντορ Μπρούνερ πέθανε τον Μάρτιο του 2007 λίγους μήνες πριν γιορταστούν τα 35 χρόνια του TLG. Είχε συνταξιοδοτηθεί πριν από μερικά χρόνια και τον διαδέχτηκε η Μαρία Παντελιά). Και βέβαια, πέρα από τις εγγενείς αρετές της ελληνικής γλώσσας, το πανεπιστήμιο Irvine μάλλον δεν θα αναλάμβανε ένα τέτοιο ηράκλειο έργο αν δεν υπήρχε η δωρεά 1 εκατ. δολαρίων της ελληνίστριας Μάριαν Μακ Ντόναλντ. Όσο για τον Ίβυκο, έχει πάψει να χρησιμοποιείται εδώ και 15-20 χρόνια. Ωστόσο, όλα τα νούμερα του Λερναίου κειμένου για λέξεις και λεκτικούς τύπους είναι χονδροειδείς υπερβολές, όπως αναλύω σε ειδικό σημείωμα.

Οι Ισπανοί (ή Βάσκοι) ευρωβουλευτές

Ο μύθος για τους Βάσκους ευρωβουλευτές που ζητούν να καθιερωθεί η αρχαία ελληνική ως επίσημη γλώσσα της ΕΕ εξετάζεται σε χωριστό σημείωμα, διότι είναι μύθος που έχει αποκτήσει αυτοτέλεια, διακινείται δηλαδή και έξω από το Λερναίο κείμενο. Οπότε, σας παραπέμπω εκεί.

Η νοηματική γλώσσα

Ο επόμενος μύθος του Λερναίου κειμένου με τον οποίο θα ασχοληθούμε είναι η επιστημονικοφανής διάκριση μεταξύ «νοηματικών» και «σημειολογικών» γλωσσών. Υποστηρίζει δηλαδή το Λερναίο κείμενο ότι:

Το ενδιαφέρον για την Ελληνική προέκυψε από την διαπίστωση των επιστημόνων πληροφορικής και υπολογιστών ότι οι H/Y προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως «νοηματική» γλώσσα μόνον την Ελληνική. Όλες τις άλλες γλώσσες τις χαρακτήρισαν «σημειολογικές». «Νοηματική» είναι η γλώσσα στην οποία το «σημαίνον», δηλ. η λέξις και το «σημαινόμενον» δηλ. αυτό που η λέξις εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση), έχουν μεταξύ τους πραγματική πρωτογενή σχέση. Ενώ «σημειολογική» είναι η γλώσσα όπου αυθαιρέτως ορίζεται ότι το α’ «πράγμα» (σημαινόμενον) εννοείται με το α’ «σημείον» (σημαίνον). Mε άλλα λόγια, η Ελληνική είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν «πρωτογένεια», ενώ σε όλες τις άλλες είναι «συμβατικές» –σημαίνουν κάτι απλώς επειδή έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν. Π.χ. στην Ελληνική ενθουσιασμός = εν Θεώ, γεωμετρία = γη + μετρώ, προφητεία = προ + φάω, άνθρωπος = αναθρών οπωπάς (= ο αρθρώνων λόγο)[1]. Έχουμε δηλαδή αιτιώδη σχέση μεταξύ λέξεως – πράγματος, πράγμα ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες.

Αν και χρησιμοποιείται επιστημονικοφανής ορολογία, στην πραγματικότητα το απόσπασμα αυτό είναι σκέτη αρλούμπα. Καταρχάς, στη γλωσσολογία «νοηματική» γλώσσα είναι η γλώσσα των κωφών.

Αλλά το πρόβλημα δεν είναι στην ορολογία, βέβαια. Το Λερναίο κείμενο εδώ μπερδεύει την ετυμολογία με τη σημειολογία. Πράγματι, η λέξη ‘γεωμετρία’ προέρχεται από το ‘γη’ και το ‘μετρώ’, αλλά μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει στα γερμανικά, όπου η τηλεόραση λέγεται Fernsehen, από το Fern (μακριά) και το sehen (βλέπω); Μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει έστω και στα αγγλικά όπου το window (παράθυρο) προέρχεται από το παλαιονορβηγικό vindauga όπου vind(r) ο άνεμος (σημερινό αγγλικό wind) και auga το μάτι, «μάτι για τον άνεμο» δηλαδή; Όση «πρωτογένεια» έχουν τα ελληνικά, άλλη τόση έχουν και τα γερμανικά! Θα ήταν διαφορετική η ελληνική (ή όποια άλλη) γλώσσα αν υπήρχε «αιτιώδης σχέση» ανάμεσα σε απλές λέξεις/ρίζες και πράγματα, αν λόγου χάρη η λέξη ‘γη’ συνδεόταν με κάποιον τρόπο με το πράγμα «γη» –αλλά αυτό, αν δεν σφάλλω, μόνο κάτι φανατικοί οπαδοί της λεξαριθμητικής το υποστηρίζουν, που κάνουν εκπομπές σε λαθρόβια κανάλια.

Τέλος, αλλά πολύ σημαντικό: η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνουν πρωτογενώς οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι ο κώδικας μηχανής (machine code στα αγγλικά), μια σειρά από δυαδικά ψηφία, δηλαδή μόνο 0 και 1, έστω 0010 1000 1100 0010. Για να μπορούν να την καταλαβαίνουν και οι άνθρωποι, έχουν φτιαχτεί οι λεγόμενες γλώσσες προγραμματισμού, που μερικές από αυτές χρησιμοποιούν σύνταξη που μοιάζει με τις φυσικές μας γλώσσες. Υπάρχει τέλος και η γλώσσα διασύνδεσης (ή διεπαφής) του ανθρώπου με το μηχάνημα, που συνήθως είναι τα αγγλικά (αν και όλο και περισσότερα προγράμματα κυκλοφορούν στα ελληνικά), όμως ο υπολογιστής καθαυτός μόνο τα μηδενικά και τους άσους «καταλαβαίνει».

Οι μη οριακές μπαρούφες

Σκέτες μπαρούφες είναι οι ισχυρισμοί του Λερναίου κειμένου ότι υπάρχουν κάποια προγράμματα Ίβυκος, Γνώσις και Νεύτων που δήθεν αναπαριστούν τις ελληνικές λέξεις με ολοκληρώματα. Ίβυκος υπάρχει, τον είδαμε λίγο πιο πάνω, αλλά δεν είναι πρόγραμμα· είναι ένας παλιότερος υπολογιστής μάρκας Hewlett-Packard, ειδικά μετασκευασμένος από τον Ντέιβιντ Πάκαρντ, γιο του συνιδρυτή της γνωστής εταιρείας, που τον χρησιμοποιούσαν μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980 στο TLG για την αποθήκευση κειμένων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Το «Νεύτων» δεν είναι πρόγραμμα, αλλά ένας υπολογιστής τσέπης (Newton) που κυκλοφόρησε με μεγάλες φιλοδοξίες από την Apple το 1993 και που το μεγάλο του ατού ήταν ότι υποσχόταν να αναγνωρίζει χειρόγραφο –στα αγγλικά, εννοείται. Τα προβλήματα που είχε στην αναγνώριση χειρογράφου και η υψηλή τιμή του οδήγησαν στην εμπορική αποτυχία του και το 1998 σταμάτησε η παραγωγή του. Δεν έχω αμφιβολία ότι κάτι ανάλογο θα είναι και το Γνώσις.

Όσο για τα «Ελληνικά προσφύματα τηλέ-, -λάνδη, μικρο-, μεγα-, σκοπώ, – ισμός, συν- κ.τ.λ.» αρκούμαι στο να παρατηρήσω ότι το -λάνδη είναι ακραιφνώς παλαιογερμανικής προέλευσης. Αλλά δεν θα συμφωνήσω με τον ανώνυμο συντάκτη όταν λέει ότι μόνο στην ελληνική γλώσσα δεν υπάρχουν όρια. Όρια δεν υπάρχουν επίσης στη φαντασία μερικών και στην ευπιστία ορισμένων άλλων.

Πέρα από τις επιμέρους κριτικές, μια γενική παρατήρηση: αυτή καθαυτή η μακροβιότητα του Hellenic Quest αποτελεί τελικά και την πιο πειστική απόδειξη της αναλήθειάς του! Τι εννοώ; Εννοώ ότι στον σημερινό κόσμο της παγκοσμιοποιημένης πληροφορίας όπου τα πάντα μαθεύονται με ένα κλικ, αν το CNN είχε αρχίσει να διανέμει ένα πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής, ε, δεν μπορεί, μέσα σε οχτώ χρόνια κάποιοι θα το είχαν προμηθευτεί. Αν η Apple είχε αρχίσει την παραγωγή τέτοιου προγράμματος, σε κάποιο ελληνικό κατάστημα θα μπορούσαμε να το αγοράσουμε, όλο και κάποιο ντέμο θα είχε κυκλοφορήσει. Πού το κρύβουν άραγε; Πού είναι αυτοί οι υπερσύγχρονοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές «προχωρημένης τεχνολογίας» που δέχονται μόνο την ελληνική; Ποιο μυστικό ερευνητικό ίδρυμα τους χρησιμοποιεί και δεν τους έχει πάρει είδηση άνθρωπος; Τόσα χρόνια, γιατί δεν μάθαμε κάτι περισσότερο παρά μόνο τις ίδιες αναπόδεικτες αοριστίες; Απλούστατα, γιατί δεν υπάρχει τίποτε –παρά μόνο αν θέλεις πολύ να το πιστέψεις, όπως ο αποτυχών οικολόγος υποψήφιος στις ευρωεκλογές του 2004 που ισχυρίστηκε σε προεκλογικό του φυλλάδιο ότι Είναι επίσης γνωστό ότι στο επίπεδο της νοηματικής σαφήνειας των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών αδυνατούν οι εξελιγμένοι υπολογιστές να λειτουργήσουν χωρίς τα αρχαία Ελληνικά. Μα, αν αδυνατούν οι υπολογιστές να λειτουργήσουν, πώς δουλεύουν όλα τα ερευνητικά ιδρύματα ανά τον κόσμο τόσα χρόνια;

Με άλλα λόγια, το κείμενο για το Hellenic Quest είναι μια αρμαθιά από χοντρά ψέματα και ανακρίβειες: κανένα πρόγραμμα δεν υπάρχει με το όνομα αυτό, καμιά σχέση δεν έχει η εταιρεία Apple ή το CNN με την εκμάθηση των ελληνικών, κανείς Άγγλος επιχειρηματίας δεν προτρέπει τα στελέχη της εταιρείας του να μάθουν αρχαία, η καταγραμμένη αρχαία ελληνική γλώσσα δεν έχει 90 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους αλλά σκάρτο ενάμισι εκατομμύριο, δεν έχει 6 εκατομμύρια λέξεις αλλά κάπου 150 χιλιάδες, η ελληνική γλώσσα δεν έχει πρωτογένεια και δεν είναι νοηματική ούτε μοναδική, ούτε έχει κάτι το ιδιαίτερο που την κάνει κατάλληλη για γλώσσα των υπολογιστών νέας γενεάς, οι Ισπανοί ευρωβουλευτές δεν ζήτησαν να καθιερωθεί η αρχαία ελληνική ως η επίσημη γλώσσα της ΕΕ και κανείς κουτόφραγκος δεν πρόκειται να μας κόψει ισόβια σύνταξη μόνο και μόνο επειδή έτυχε να γεννηθούμε στη χώρα του Σοφοκλή και του Αριστοτέλη. Να μάθουμε αρχαία, ναι· αλλά να μη βαυκαλιζόμαστε ότι θα μας διορίσουν σε επιτελικές θέσεις στο Αμέρικα επειδή ξέρουμε αρχαία!

Ωστόσο, η ελληνική γλώσσα είναι πράγματι μια πολύ όμορφη και πολύ ενδιαφέρουσα γλώσσα με μακρότατη ιστορία, και η μεγαλύτερη τιμή που θα μπορούσαμε να της κάνουμε θα ήταν να τη χρησιμοποιούμε με καλαισθησία, ακρίβεια και φαντασία, χωρίς συμπλέγματα κατωτερότητας, νεοαττικισμούς και αμερικανιές, χωρίς εκζήτηση και διάθεση να ξεχωρίσουμε από την πλέμπα. Αυτό άλλωστε προσπαθεί να κάνει και ο υπογράφων μέσα από τα γραφτά του.